مهم ترین بخش یک تحقیق و پایان نامه را جامعه آماری و روش نمونه گیری در انجام پایان نامه تشکیل می دهد. متغیرها، اطلاعات و داده هایی است که محقق درصدد جمع آوری و تحلیل آن ها می باشد. به همین دلیل متغیرها و داده قسمت اصلی و مهم ترین بخش یک پژوهش می باشد که محقق باید قبل از اجرای پایان نامه از نوع، مقدار جمع آوری و مدل تحلیل آن ها آگاهی داشته باشد. متغیرها را می توان به دو شکل کمی و کیفی طبقه بندی نمود. متغیرهای کمی دارای مقدارهای مختلفی هستند و متغیرهای کیفی حالت های متفاوت را نشان می دهند و بر اساس نیاز از قبل سنجیده شده در پروپوزال جمع آوری می گردد.
جهت جمع آوری داده های مورد نیاز یک پایان نامه راه ها و روش های مختلفی را می توان اجرا نمود و می توان برحسب روش تحقیقاتی خود در پایان نامه و هم چنین متغیرها و داده هایی که قصد استفاده از آن را داریم از ابزار و روش مناسب برای انجام آن عمل نمائیم. از جمله روش های نمونه گیری می توان به ۱- نمونه گیری تصادفی۲- نمونه گیری نظام مند ۳- نمونه گیری طبقه ای ۴- نمونه گیری مرحله ای ۵- نمونه گیری خوشه ای را نام برد که بر اساس نوع تحقیق روش نمونه گیری نیز متفاوت می باشد.
